Blómvendir

Ég elska að tína blóm og hef alltaf gert. Ég man ekki eftir mér örðuvísi út sem lítilli stelpu að tína blóm í vönd til að gleðja einhvern. Upp á Kastala eða uppi á Hól á Hellu.
Ég er enn að tína blóm og búa til vendi og get ekki hætt því mun örugglega gera það svo lengi sem ég lífi.
Enda er blóm seiðandi falleg.

Æt blóm Blóma matur

Það er hægt að borða mörg blóm. Ég hef prufað mig heilmikið áfram með það. Þó mest megnis sem viðbót í mat ekki sem aðal uppistaða réttar. Það er mjög gaman að skreyta mat með alvöru blómum og mörg af þeim gefa gott bragð eins krydd gerir. Ég hef nú mest notað blómin í salat og sem skraut ofan á kökur.

Ég skaust út í garð og týndi blóm sem ég fann, sem er hægt var að borða.

Flest öll blóm kryddjurta er hægt að nota. Mörg blóm eru líka góð með mjúkosti og eggjaréttum.

 Ég las einu sinni að það að nota blóm í mat væri eitthvað sem konur hefðu mest gaman af að bera fram fyrir aðar konur þar sem þær kynnu betur að meta það en karlmenn sem oftast findist þetta bölvuð vitleysa og óþarfi. Veit ekki hvort það er satt. Veit bara að ég er kona og mér finnst voðalega gaman að setja blóm í matinn og kökurnar

Það er ekki sniðugt að nota afskorin blóm úr blómabúð í matinn eða ný keyptar pottablóm þar sem oft er notað heil mikið af eitri og efnum við ræktun þeirra.

Fyrir utan þessi blóm á myndinni er hægt að nota:

Rósir

Fjólur og stjúpur

Lavender

Öll laukblóm

Ylli

Prímulur

Fífla

Hádegisblóm

Nellikur (Dianthus sp.)

Klettasalat

Gúrkúblóm

Stokkarósir

Steindeplu

Sírena

Engjamunablóm

Aðrir grænir spekingar

Það eru ýmsir grænir spekingar sem gefa mér innblástur á öllum þeim áhuga sviðum sem ég hef. Sem eru : ræktun, plöntur, vistvæn lifstíll, endurnýting, matreiðsla, náttúrunotkun, náttúruunun, andleg málefni, og ótal margt fleira sem ég man ekki að nefna núna. Ég mæli eindregið með að lesa eitthvað eftir þetta fólk eða horfa sjónvarpsefni sem þau taka þátt í
Mér finnst sem sé gaman að lesa og fylgast með neðan töldum persónu

Hildur Hákonardóttir

Er listamaður, rithöfundur, ræktandi, náttúrunandi og spekingur
Hefur skrifað bókina Ætigarðurinn og Blálandsdrottningin og fólkið sem ræktaði kartöflurnar
Mér er minnistæð ein setning af mörgum úr bókum hennar sem-eg nýti mér dags daglega á þess að fara nánar út í það. Setinginn er "Guð á himnum gras á jörðu"

Signe Wenneberg

Blaðamaður, fyrirlestari, rithöfundur, stjónmálamaður,sjónvarpskona, ræktandi, endurnýttandi og góður kokkur



Hefur meðal annars skrifað bók sem heitir garðaþerapía. Það eitt segir mjög margt. Hún er að byggja sér sumarbústað úr frá a-ö sem er vottaður 100%  úr sjálfbærum við .http://sommerhusbyggeri.dk/

Camilla Plum 

Kokkur, sjónvarpskona, ræktandi, bóndi, garðyrkjustöðvareigndi og fyrirlesari

.

Góður penni og hefur svo ótrúlega margt áhugavert um plöntur og ræktun að segja. Hún hefur skrifað ótal margar matreiðslu og garðabækur. Eins í sjónvarpi, meðal annars á dr2

Andrea Hejlskov

 Rithöfundur, fyrirlesari, frumbyggi, ásatrúarkona, ræktandi, náttúruunandi og spekingur



Upphálds bókinn mín eftir hana er " Den store flugt" þar sem hún lýsir hverinig hún og fjölskylda hennar gáfust upp á nútíma samfélagi með öllu tilheyrandi og flúðu út í sænskan skóg og bjuggu á 20 m2, 6 manna fjölskylda. Þau fóru að lífa á náttúrunni og verða nýjar manneskjur og fjölskylda. Ekkert glasmyndar líf það.

Michael Pollan

 Rithöfundur, prófessor, heimildarmyndar höfundur ,ræktandi og matgæðingur.




Pælingar hans eru ótrúleg áhugaverðar eins og t.d í Botany of desire. Stjórnum við plöntunum eða þær okkur ? Þar tekur hann sögu 4. plantna fyrir sem dæmi til að útskýra þetta. Eplið, kanabís, túlípanar og kartöflur.

Aly Fowler

Rithöfunur, sjónvarpskona, dálkahöfundur, garðyrkjumaður, ræktandi, náttúruunnadi og kokkur. Hún er allveg ótrúlega einlæg og finnur innlega til með plöntunum sínum. Fegurð og notagildi plantanna skiptir hvort tveggja máli

Ertu þreytt(ur) á að slá?

En þarftu þess? Hvað er í garðinum þínum? Gras,tré,runnar, blómabeð og grindverk? Hvers vegna er akkúrat þetta í þínum garði? Ákvaðst þú það sjálf(ur)?

Afhverju gras í garðinn? Sem dæmi um hvernig notkun grasflata hefur breyst í gegnum tíðina má nefna að þegar Reykjavík varð kaupstaður árið 1786 voru grasflatir og tún alls ekki notaðar sem skraut heldur var heyjað fyrir húsdýr á bænum eða nýtt til beitar. Einnig tíðkaðist í miklum mæli að halda kálgarða, mun meiri mæli en gert er við einka hús í dag.

Til þess að setja þetta í samhengi getum við tekið Grafarvog sem dæmi en þar eru 6216 heimili, þar af eru 3108 rað- og einbýlishús. Meðal garður við rað-og einbýlishús er 600 fm². Ef við áætlum að a.m.k helmingurinn af hverjum garði sé bara gras gerir það  932400 fm² , það eru hvorki meira né minna en 115 fótboltavellir.

Hin almenna notkun á grasflöt í dag er til leiks og fyrir gæludýr en flestir gera lítið annað en að horfa á það og bísnast kannski smávegis yfir að þurfa að slá það.

En hvers vegna er grasið þarna? Oftast bara vegna þess að það var einfaldasta lausnin fyrir byggingaverktakann sem þarf að skila af sér húsi í ákveðnu standi. Kannski er þetta bara hefð og vani. Við Íslendingar lítum líka mikið til Bandaríkjamanna á mörgum sviðum mannlífsins og einnig hvað varðar landslagsarkítektúr. Þar í landi er óhemju mikið af stórum grasflötum.

Vistvænni lausn: Það má alveg hafa ýmislegt annað í garðinum. Af hverju ekki að rækta sínar eigin gulrætur og eiga eitthvað fram á veturinn og þurfa þá ekki að kaupa erlendar gulrætur? Það hlýtur að vera vistvænna. Það er nóg að hugsa útí olíuna sem fer í að flytja grænmeti til landsins, stysta vegalengdin er alltaf að sækja eigið grænmeti í garðinn.

Matjurtagarður vs grasflöt: Ég giska á að það fari að minnsta kosti 5000 kr í bensín á sláttuvél yfir sumarið og svo þarftu að eiga sláttuvél sem kostar á bilinu 20000-169000 kr.

Góð grasflöt þarf: góðan jarðveg, að vera slétt, vera með rétt hlutfall af réttu grastegundum, áburð og þarf að vera slegin reglulega.  Almennilegt viðhald grasflatar er ekki til staðar í öllum görðum og þessvegna kannski spurning hvort matjurtagarður væri  heppilegri.

Í matjurtagarð þarf: góðan jarðveg, næringarríkan og rakaheldinn. Hann þarf að innihalda lífrænt efni í moltu formi ( sjá grein svarta gullið Í boði náttúru vorblaðið 2014). Svo þarf göngustíga í matjurtagarðinn. Það þarf líka að stinga garðinn upp, sá fræjum eða kaupa plöntur og planta þeim. Vökva ef rignir ekki. Bera á og reyta illgresi. Svona um það bil jafn mikil vinna og við grasflötina en launin eru ríkuleg uppskera af grænmeti, salati, berjum eða hverju því sem sáð var til.

Ræktunargleðin, nautnin og ánægjan: Því ekki að nýta lóðina í ræktun matjurta? Það gildir líka um blokkar lóðir. Í staði þess að eyða tíma og bensíni í að slá, væri þá ekki sniðugra að nýta tímann, plássið og peningana í að rækta sér til gagns og gamans.

T.d í stað 100 fm² grasflatar að hafa 100 fm² matjurtagarð. Hægt væri að rækta klettasalat ,radísur, salat , rauðrófur, rófur, kál, gulrætur, spínat, fennel, sellerí, kartöflur og kryddjurtir eins og myntu, dill, steinselju,rósmarín, skessujurt, hjartafró, graslauk, estragon, timían og salvíu. Ekki má gleyma berjarunnum og rabarbara. Af 100 fm² er hægt að uppskera 20-40 salathausa, 450 gulrætur, 600 kartöflur, 15 blómkáls hausa og 20 brokkóí hausa. Kryddjurtir fyrir allt sumarið og kannski eitthvað af vetrinum ef þú frystir eða þurrkar þær. Væri þú ekki frekar til í það en að slá?

Það væri líka hægt að útfæra garðinn sinn þannig að það væri ekkert gras, bara tré, runnar, stígar, stétt, pallur, blóm og matjurtir. Eða það lítið af grasi að það væri hægt að slá það með handsláttuvél og fá ókeypis hreyfingu í kaupbæti. Manstu hljóðið í handsláttuvélunum og lyktina af nýslegnu grasi? Svolítið notalegra en hávaðinn af þeim vélknúnu og fnykurinn af bensíninu.

Ef þú býrð í einbýlishúsi ræður þú allveg þínum eigin garði. Það getur ekki verið að það þurfi allt þetta gras við fjölbýlishúsin og það eru örugglega hægt að finna áhugasama nágranna til að standa saman í að gera það sem gera þarf til þess að breytta því.

Engar af tölunum í þessum pistli skal taka 100% bókstaflega. Hvorki tölfræði úr Grafarvogi eða uppskeru af mat.

Góða matjurtagarðs ræktunarskemmtun.